تفاوت بیزینس پلن و بیزنس مدل

اغلب برای کسانی که از دور به دنیای کسب و کار نگاه می کنند، ممکن است شباهتهای بین بیزینس مدل و بیزینس پلن کمی آنها را گیج کند، اما باید به خاطر داشت، کاربردهای بیزینس مدل و هدف نوشتن آن، متفاوت از اهداف نگارش بیزنس پلن است. نکته مهم و قابل توجه این است که هم بیزینس مدل و هم بیزینس پلن، هر دو به منظور کمک به کسب و کار ما برای رسیدن به موفقیت، لازم و ضروری هستند. شرح مدل کسب و کار (Business Model) بیزینس مدل، یک طرح شرکتی است که به ما چگونگی بدست آوردن درآمد و سود را نشان میدهد. به ما توضیح میدهد که چه محصولات و خدماتی را باید ایجاد و بازاریابی کنیم، چطور این کارها را انجام بدهیم و برای ایجاد کسب و کار خود چه هزینههایی باید متحمل شویم. چنانچه مدل کسب و کار خود را درست انجام دهید، در مسیر موفقیت قرار خواهید گرفت و اگر آن را اشتباه انجام دهید، ممکن فاجعه برای کسب و کار شما به وجود بیاورد. برای طراحی یک مدل کسب و کار مناسب، می بایست از بوم کسب و کار (Business Model Canvas) استفاده کنیم. بوم کسب و کار در ابتدا توسط الکساندر استروالدر معرفی شد و در واقع الگویی برای توسعه کسب و کار، به شکل یک جدول بصری است. این بوم شامل عناصر ویژهای است که مجموعه آنها در کنار هم، ویژگیهای کلی یک کسب و کار را نشان میدهد. این عناصر که برای هر شرکت و یا محصولی باید تعریف شود عبارتند از: - شرکای کلیدی - مشتریان - ارزش پیشنهادی - فعالیتهای اصلی - منابع اصلی - ارتباط با مشتریان - کانال توزیع - جریان درآمدی - ساختار هزینهها به روش مرسوم، این بوم را در ابعاد بزرگ چاپ می کنند و در محیط کار اعضای تیم نصب می کنند. هم تیمیها یادداشتهای خود را به صورت استیکر روی بوم می چسبانند و از یادداشتهای دیگران استفاده میکنند. این بوم به درک مشترک اعضای تیم از مدل کسب و کار کمک می کند و همچنین باعث به کار گرفتن خلاقیت، همکاری و تجزیه و تحلیل اعضای تیم می شود. چه زمانی باید از بوم کسب و کار استفاده کنیم؟ برای هیچ شرکت نمیتوان گفت زمان درستی برای استفاده از بوم کسب و کار است یا خیر! در هر مقطعی از حیات شرکت می توان از این مدل استفاده کرد. چنانچه شما به دنبال بهبود روند کار، نتایج و یا درآمد هستید، پیشنهاد میشود این روش را برای بررسی مدل کسب و کار خود امتحان کنید. بیزینس پلن (Business Plan) چیست؟ یک طرح کسب و کار یا بیزینس پلن (BP)، سندی است که به کسب و کارها درباره محصولات و خدمات، چگونگی بدست آوردن پول، رهبری و منابع انسانی، تامین مالی، مدلهای عملیاتی و دیگر جزییاتی که برای موفقیت ضروری هستند، به طور مفصل توضیح میدهد. کارآفرینان معمولا در هنگام راه اندازی کسب و کار جدید خود آن را می نویسند. در حالی که کسب و کارهای با سابقه معمولا بیزینس پلن را هنگام تغییر جهت و یا استرتژی شرکت مینویسند. اکثر بیزینس پلنها سه تا پنج سال بعدی شرکت را پوشش میدهند. در نتیجه شما نمی توانید اهمیت یک طرح کسب و کار (BP) را دستکم بگیرید. این که شما یک کسب و کار کوچک جدید هستید و یا حتی چندین سال است که کسب و کارتان فعالیت میکند، لزوما به یک بیزینس پلن برای تامین بودجه نیاز دارید. بیزینس پلن یک سند زنده و پویا است که نباید یکبار تکمیل شود و دیگر هرگز بازبینی نشود. بلکه زمانی که کسبوکار شما رشد میکند، تغییر میکند، و با شما سازگار میشود، باید برنامه کسبوکار را بازبینی کرده و آن را به روز رسانی کنید. حوزههای اصلی یک بیزینس پلن عبارتند از: - چکیده برنامه اجرایی - شرح شرکت - محصولات و خدمات - برنامه بازاریابی - برنامه عملیاتی - مدیریت و سازمان - برنامه مالی - پیوستها این بیزینس پلن راهنمای شما، نقشه راه شما و اساساً به عنوان یک طرح اولیه برای کسبوکار شما عمل میکند. چه زمانی باید یک طرح تجاری کسب و کار (Business Plan) نوشت؟ اگر در حال حاضر به کسبوکار مشغول هستید و بیزینس پلن ندارید، در پاسخ به سوال مطرح شده باید گفت: فوراً! هر کسب و کار بدون توجه به حوزه یا اندازه به داشتن یک طرح تجاری کسب و کار مناسب نیاز دارد. باید توجه داشت که بیزینس پلن یک نقشه راه است؛ اما اجزای یک کسب و کار همیشه با توجه به برنامه پیش نمیروند، بنابراین لازم است بیزینس پلن شما به اندازه کافی انعطافپذیر باشد تا با آن نیازها سازگار شود. اما در نهایت، تفاوت بیزینس پلن و بیزینس مدل در چیست؟ از نظر سازمان کسب و کار و استارتاپهای آمریکا، بیزینس مدل شاهرگ و اساس یک شرکت است که ایده اولیه شرکت و نحوه اجرای آن را توصیف میکند و چگونگی کسب درآمد و سود کسب و کار را مشخص میکند. اما بیزینس پلن مانند ساختار سازمانی و بدنه شرکت است که به توصیف جزییات ایده کسب و کار می پردازد و برنامه ریزی و استراتژی سازمان را در یک بازه زمانی مشخص ارائه میدهد. در واقع واضح ترین تفاوت بین این دو، در میزان پرداختن به جزییات است. حجم یک بیزینس پلن ممکن است حتی تا ۱۰۰ صفحه افزایش یابد اما یک بیزینس مدل تنها در یک صفحه نگاشته میشود. پیزینس پلن اکثرا هنگام تامین مالی شرکت و جذب سرمایه ارائه میشود. در حالی که بیزینس مدل عمدتا هدفش فرم دهی و پایه ریزی یک کسب و کار نوپا است. باید در نظر داشت این دو کاملا به هم وابسته هستند و چنانچه یکی تغییر کند دیگری هم تغییر میکند. برای مثال اگر جریان مالی توصیف شده در مدل کسب و کار تغییر کند، برنامه و ساختار رسیدن به آن جریان مالی در بیزینس پلن هم تغییر خواهد کرد. همچنین طرحها و مدلهای کسب و کار همواره پویا هستند و همزمان با تغییر و رشد شرکت تغییر میکنند و شرکت را در مسیر رشد و موفقیت یاری خواهند کرد.